Asystent rodziny – osoba przez pewien czas wspierająca rodzinę, aby w przyszłości samodzielnie potrafiła pokonywać trudności życiowe, zwłaszcza dotyczące opieki i wychowania dzieci. Termin asystent został wyprowadzony od słowa „asysta”, które jest określeniem na osobę towarzyszącą komuś, współobecną, pomagającą, będącą w pogotowiu.

 Asystent rodziny towarzyszy rodzicom we wprowadzeniu zmian w swoim myśleniu, zachowaniu oraz otoczeniu, koniecznych do tego, aby środowisko rodzinne sprzyjało bezpieczeństwu i prawidłowemu rozwojowi dzieci.

Asystentura rodziny polega na zindywidualizowanej pracy w rodzinie, z rodziną, dla rodziny (na jej rzecz), przy dominowaniu pracy z rodziną. Cechami charakterystycznymi asystowania jest indywidualizacja pracy wynikająca z małej liczby odbiorców, dostosowanie do określonych grup beneficjentów i ich realnych potrzeb, dawanie możliwości skierowania do nich dedykowanego wsparcia. Istotę asystentury rodziny trafnie opisano na stronie internetowej Federacji na Rzecz Reintegracji Społecznej w Warszawie.

Asystent rodziny w tej koncepcji ma za zadanie zmienić stosunek osób w rodzinie do własnej sprawczości, zwiększyć ich poczucie wpływu na własne życie, podnieść samoocenę. Indywidualna pomoc służy rozwojowi kompetencji poszczególnych członków rodziny, osiąganiu wyznaczonych przez nich celów, wzbudzaniu w nich wiary we własne możliwości oraz motywowaniu do podejmowania działań, do tej pory uznawanych za niemożliwe. Działania asystenta i rodziny zmierzają do jej usamodzielnienia i pozostawienia dzieci w rodzinie, w środowisku zapewniającym im poczucie bezpieczeństwa i prawidłowy rozwój. Takie rozumienie asystentury jest bliskie koncepcji budzenia sił ludzkich w podejściu skoncentrowanym na rozwiązaniach.

 * ASYSTENT RODZINY * INFORMACJE OGÓLNE *

* Liczba rodzin, z którymi jeden asystent rodziny może w tym samym czasie prowadzić prac, jest uzależniona od stopnia trudności wykonywanych zadań, jednak nie może przekroczyć 15.

* Praca asystenta nie może być łączona z wykonywaniem obowiązków pracownika socjalnego na terenie tej samej gminy. Nie może on tez prowadzić postępowań z zakresu świadczeń realizowanych przez gminę.

* Asystent rodziny niezależnie od formy zatrudnienia, jest pracownikiem jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, jednostki gminnej lub jednostki pracującej na zlecenie gminy. Ma takie sama prawa i obowiązki jak pozostali pracownicy oraz prawo do ochrony przewidzianej dla pracowników wykonujących zdania publiczne.

* Asystent rodziny powinien posiadać wzory ( formularze) dokumentów określone przed podmiot zatrudniający asystenta, służące dokumentowaniu pracy z rodziną i podejmowanych przez niego działań.

* Asystent powinien mieć zapewniony dostęp do raportu zawierającego opis i rezultaty działań prowadzonych na rzecz rodziny wraz z wykazem osób/instytucji prowadzących te działania, aby ich nie powielać, lecz wypełniać te sfery, w których występują wyraźne trudności, zaniedbania i deficyty oraz te, w których działania nie były w ogóle podejmowane.

* Ustawowym zadaniem i obowiązkiem asystenta rodziny jest opracowywanie i realizacja ze współpracy z członkami rodziny planu pracy z rodziną. Plan pracy jest dokumentem, w którym asystent może wykazać swoją inwencję o kreatywność, ale przede wszystkim może wykazać zasadność swojego pobytu w rodzinie. Plan może być sporządzony w jednym egzemplarzu. Nie ma obowiązku kopiowania tego dokumentu.

* W trudnych sytuacjach problemowych  asystent może korzystać ze wsparcia wielu specjalistów, ale przy problemach rodziny w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego jest zdany raczej na własne doświadczenie życiowe. Warto więc, by asystent posiadał pod ręką odpowiednie poradniki na ten temat, gdyż udzielanie pomocy rodzinom w zdobywaniu umiejętności prowadzenia gospodarstwa domowego  jest ustawowym obowiązkiem asystenta rodziny.

* Asystent powinien zadbać o stworzenie wykazu dostępnych w środowisku lokalnym placówek poradnictwa rodzinnego, specjalistycznych, diagnostycznych oraz placówek wsparcia dziennego i interwencji kryzysowej, zawierającego dane adresowe oraz ich zakres kompetencyjny, co pozwoli mu na nawiązanie kontaktu z właściwą instytucją w przypadku wystąpienia w rodzinie objętej asystą pilnej potrzeby interwencji lub uzyskania specjalistycznego wsparcia, porady czy konsultacji.